Protezy piersi zbudowane są z zewnętrznej silikonowej osłonki wypełnionej półpłynną treścią. W zależności od budowy osłonki i rodzaju jej zawartości wyróżnia się następujące rodzaje protez:
- Protezy gładkie (z gładką osłonką)
To protezy, których zewnętrzna powierzchnia jest zupełnie gładka. Historycznie protezy z gładkimi ścianami pojawiły się jako pierwsze. Zaletą gładkich protez jest to, że można je założyć z krótszego cięcia, mniejsze jest też ryzyko infekcji (do gładkiej powierzchni gorzej przylegają wszelkiego rodzaju zanieczyszczenia) i krwiaka po operacji (podczas zakładania protez ich gładkie ściany w mniejszym stopniu ścierają skrzepy z drobnych naczyń). Z czasem okazało się, że wokół gładkich protez częściej dochodzi do rozwoju obkurczającej się torebki - najczęstszego niekorzystnego następstwa wszczepienia implantów piersi. Protezy z gładkimi ściankami nie "przyrastają" również do tkanek organizmu, co może rzutować niekorzystnie na odległe wyniki estetyczne np. widoczne przez skórę piersi pofałdowanie ich powierzchni, czy znaczne opuszczenie się protez. W chwili obecnej protezy gładkie używane są bardzo rzadko. - Protezy teksturowane
Protezy teksturowane (z osłonką o chropowatej, "zmechaconej" powierzchni) - to protezy, których zewnętrzna powierzchnia ma specjalnie wytworzone drobne nierówności. Protezy tego typu znacznie lepiej wgajają się w tkanki organizmu. Dużo rzadziej powstaje wokół nich obkurczająca się torebka, nie mają również skłonności do przemieszczania się względem podłoża. Ich wadą jest to, że trudniej je włożyć z krótkiego cięcia jak również to, że z ich implantacją związane jest nieco większe ryzyko infekcjii i krwiaka. W chwili obecnej w związku ze znaczną przewagą zalet protez teksturowanych nad ich wadami są one najczęściej używanym typem protez na świecie. - Protezy silikonowe
Zawierają wewnątrz osłonki, żel silikonowy o różnym stopniu konsystencji od półpłynnej do galaretowatej. W przeszłości do ich wypełnienia używany był żel o bardzo płynnej konsystencji celem uzyskania jak najmniejszej wyczuwalności implantów. Niestety im rzadszy żel tym łatwiej migruje on przez ścianę protez przyczyniając się do powstawania wokół nich obkurczającej się torebki. W chwili obecnej zarówno budowa ściany protez jak i konsystencja wypełniającego je żelu silikonowego uległa znacznej poprawie. Uzyskano dzięki temu niezawodne implanty zachowujące naturalności w dotyku, zbliżoną do konsystencji własnych tkanek.
Należy podkreślić, iż mimo okresowo pojawiających się w mediach, kontrowersji dotyczących silikonu, jest to w świetle współczesnej wiedzy medycznej substancja nie mająca żadnego wpływu na rozwój raka piersi ani też żadnej innej znanej choroby. Obecność protez silikonowych nie ma wpływu na karmienie piersią.
Godnym zaakcentowania jest fakt, że nie istnieją żadne przekonywujące dowody na wyższość jakichkolwiek innych protez ( tj. solnych - wypełnionych fizjologicznym roztworem soli, olejowych - wypełnionych olejem sojowym lub skrobiowych - wypełnionych różnego rodzaju żelami skrobiowymi) nad protezami silikonowymi (tj. wypełnionymi płynnym silikonem). Wręcz przeciwnie, w ostatnim czasie wycofano z rynku medycznego pod wpływem różnych niepokojących doniesień zarówno protezy olejowe jak i skrobiowe. Co więcej, na początku 2007 roku FDA (Food and Drug Administration - odpowiednik polskiego Państwowego Instytutu Leków i Żywności) po przeprowadzeniu licznych badań klinicznych dokumentujących bezpieczeństwo protez silikonowych wycofała blisko 15-letni zakaz stosowania protez silikonowych do powiększenia piersi w celach estetycznych. Do użytku na terenie USA dopuszczone zostały protezy firm MENTOR i ALLERGAN. Należy podkreślić, że na terenie Europy wzmiankowany zakaz nigdy nie obowiązywał.
Protezy silikonowe są najdłużej stosowanym i najlepiej poznanym rodzajem implantów piersiowych. - Protezy solne
Wypełnione są fizjologicznym roztworem soli kuchennej. W przypadku pęknięcia takich protez ich zawartość ulega wchłonięciu przez organizm. Protezy tego typu stosowane były powszechnie W USA w okresie "wojny silikonowej" jako bezpieczniejsze, co nie jest do końca prawdą. Założenie protez solnych obarczone jest większym ryzykiem infekcji. Spowodowane jest to tym, że wypełnienie implantów roztworem soli ma miejsce podczas zabiegu, co stwarza możliwość wniknięcia bakterii do protezy wraz z płynem. Ponadto w przypadku zastosowania protez solnych dochodzi dodatkowy element ryzyka związany z obecnością zastawki służącej do ich wypełnienia. Jak każde urządzenie, zastawka ta, może po pewnym czasie ulec defektowi (przeciekać), co powoduje konieczność wymiany całej protezy.
Protezy sojowe, olejowe, hydrożelowe i inne wypełnione są rożnego typu substancjami nie będącymi silikonem. Teoretycznie ich zaletą miało być zwiększone bezpieczeństwo. Do wypełnienia tego typu protez używano różnego rodzaju nietoksycznych substancji, które po pęknięciu osłonki protezy ulegały wchłonięciu przez organizm, jak również były bardziej niż silikon "przezierne" dla promieni RTG, co miało ułatwiać diagnostykę piersi. Praktyka pokazała, że protezy takie są dużo bardziej zawodne niż protezy silikonowe i solne a nawet, że są dużo mniej bezpieczne. Kilka lat temu ogłoszono moratorium na ich używanie i produkty tego typu nie są obecnie wogóle stosowane.
Ze względu na kształt protez mówimy o protezach okrągłych i anatomicznych.
- Protezy okrągłe
Mają na przekroju okrągły kształt. W ostatnich latach zróżnicowano protezy okrągłe, na protezy o niskim i wysokim profilu. Protezy okrągłe o wysokim profilu bardziej przypominają w wyglądzie półkulę co powoduje, że po ich implantacji piersi są bardzo pełne w górnej części - wyglądają jak w staniku typu "push up". Wadą protez okrągłych, zwłaszcza protez o wysokim profilu jest to, że wygląd powiększonych nimi piersi jest mniej naturalny (zwłaszcza u pacjentek z bardzo małymi własnymi piersiami), bardziej "piłkowaty", jak również to, że dużo gorzej sprawdzają się u pacjentek z obwisłością piersi. Oczywiście to czy bardziej okrągły kształt piersi jest lepszy czy gorszy jest kwestią gustu. - Protezy anatomiczne
Są protezami o odpowiednio wyprofilowanym kształcie, zbliżonym do naturalnego zarysu piersi u młodych kobiet. W przeciwieństwie do protez solnych i zwykłych protez silikonowych, protezy anatomiczne wypełnione są odpowiednio zagęszczonym żelem silikonowym o galaretowatej konsystencji, utrzymującym swój kształt niezależnie od pozycji ciała pacjentki (półsztywny żel nie ścieka na dół protez przy pionizacji). Umożliwia to stworzenie całej gamy różnych krojów protez anatomicznych róniących się nie tylko objętościami, ale również kształtem przy tej samej objętości - np. protezy o wyższm i niższym profilu. W wielu przypadkach można dzięki tego typu implantom uzyskać lepszy efekt kosmetyczny operacji - bardziej naturalny kształt piersi, lepiej pasujący do sylwetki ciała. Trzeba jednak zdawać sobie sprawę, że kształt powiększonych piersi jest zawsze wypadkową wielkości i kształtu protez oraz wielkości i kształtu piersi. W związku z tym u niektórych pacjentek zastosowanie protez anatomicznych może nie przynieść widocznych korzyści w odniesieniu do kształtu piersi. Protezy anatomiczne mają również tę dodatkową zaletę, że w przypadku uszkodzenia zewnętrznej osłonki protezy żel w związku ze swą galaretowatą konsystencją nie wycieka z niej na zewnątrz. Należy stwierdzić, że piersi powiększone protezami anatomicznymi są nieznacznie twardsze w dotyku niż piersi powiększone za pomocą zwykłych protez silikonowych. - Inne rodzaje protez anatomicznych
Protezy typu "dual gel" zawierają dwa rodzaje żelu silikonowego o różnych stopniach spoistości. Część implantu, zlokalizowana w okolicy zabrodawkowej, wypełniona jest żelem o zwiększonym stopniu zagęszczenia (lewa część rys. 1), co pozwala na uzyskanie większej projekcji oraz podtrzymanie i uwydatnienie kompleksu otoczka-brodawka. Resztę implantu wypełnia miękki żel o konsystencji bardzo zbliżonej do naturalnej konsystencji piersi. Ponadto protezy te posiadają specjalne wyprofilowanie tylnej ściany. Taka charakterystyka implantu jest szczególnie korzystna dla bardzo szczupłych pacjentek. Implanty tego typu stosowane są najczęściej do rekonstrukcji piersi.
Zabieg powiększenia piersi polega na wszczepieniu odpowiednio ukształtowanych protez. Protezy umieszcza się "pod gruczołem " - to jest w wytworzonej chirurgicznie przestrzeni, pomiędzy gruczołami piersiowymi, a mięśniami klatki piersiowej albo "pod mięśniem " - to znaczy pomiędzy gruczołami i mięśniami piersiowymi, a ścianą klatki piersiowej (ryc. 1 i 2).
Efekt kosmetyczny powiększania piersi jest trwały. Trzeba jednak wziąć pod uwagę fakt, że protezy piersi nie mogą być uznane za implant służący w każdym przypadku do końca życia. Może to oznaczać to konieczność ich wymiany z różnych przyczyn, u pewnej małej części pacjentek po upływie kilkunastu lat. Należy też uwzględnić fakt, iż wraz z upływem czasu w wyniku naturalnego procesu starzenia oraz pod wpływem karmienia piersią lub gwałtownych zmian wagi ciała kształt piersi może ulec niekorzystnej zmianie, wymagającej chirurgicznej korekcji dla jego porawy.
Mimo, że nie istnieje żadna ściśle określona granica wiekowa dla wykonywania tego typu zabiegów to najczęściej operowane są osoby pomiędzy 18 a 50 rokiem życia.
Operowanie pacjentek młodszych jest niewskazane ze względów formalno-prawnych oraz psychologicznych. Operacje u pacjentek po 50 r.ż. może być związane ze zwiększonym ryzykiem powikłań z uwagi na dużo gorsze właściwości elastyczne skóry i tkanek miękkich oraz zmiany zanikowe gruczołów piersiowych.
Poza rutynowymi badaniami laboratoryjnymi wskazane jest również wykonanie badania ultrasonograficznego (USG) piersi.
Zabieg odbywa się w znieczuleniu ogólnym w związku z czym należy pozostać na czczo na 6 godzin przed rozpoczęciem operacji. Tuż przed zabiegiem zakładana jest do żyły kaniula służąca do podawania leków oraz nanoszone są na skórę klatki piersiowej oznaczenia ułatwiające precyzyjne umiejscowienie protez. Wykonywany jest również komplet zdjęć piersi.
Najczęstsze lokalizacje cięć, przez które można założyć implanty przedstawia rys. 3., ich długość nie przekracza zazwyczaj 4-5 centymetrów. Chirurg wytwarza miejsce pod gruczołem lub mięśniem piersiowym, o wielkości stosownej dla umieszczenia wybranej protezy. Po założeniu protez rana jest szczelnie zaszywana kilkoma piętrami szwów, a następnie zakładany jest lekko uciskający opatrunek.
Rys.3
Po operacji zakładany jest specjalny stanik, który należy nosić dzień i noc aż do zdjęcia szwów, mającego zazwyczaj miejsce w 7 dni po operacji. Stanik należy również nosić przez większą część dnia i nocy aż do pełnego wgojenia protez, co następuje po upływie kilku tygodni od operacji.
Bezpośrednio po operacji i w ciągu kolejnych 2-3 dni, zwłaszcza po założeniu protez "pod mięsień", występują zazwyczaj pewne dolegliwości bólowe kontrolowane bez większego trudu za pomocą przepisanych przez lekarza doustnych leków przeciwbólowych. Zazwyczaj opisane dolegliwości nie ograniczają w istotnym stopniu normalnej aktywności życiowej.
Niewielkie zasinienia i obrzęki w okolicach mostka i pach są normalnym następstwem przebytego zabiegu. Znaczne zasinienia i obrzęki należą do wyjątkowych rzadkości, w związku z czym ich wystąpienie powinno być sygnałem do skontaktowania się z chirurgiem. Podobnie alarmujące mogą być: podwyższona powyżej 38 stopni Celsjusza temperatura ciała oraz dolegliwości bólowe nie dające się opanować przepisanymi lekami przeciwbólowymi.
Do pełnej aktywności życiowej pacjentki wracają zazwyczaj po upływie 5-7 dni. Po założeniu protez "pod mięsień" należy powstrzymać się od ćwiczeń fizycznych angażujących kończyny górne przez okres 1 miesiąca. Aktywność seksualna może być podjęta w większości przypadków po upływie 7-14 dni. Blizny po operacji mogą być opalane dopiero po upływie 6 miesięcy.
U niektórych pacjentek może dojść po operacji do przejściowych zaburzeń czucia w obrębie brodawek i otoczek. Objaw ten ustępuje w ciągu kilku miesięcy po zabiegu.
Powikłania po operacjach estetycznych należą do rzadkości. Do najczęstszych powikłań po powiększeniu piersi należą: krwiak wymagający doraźnej reoperacji, powstanie obkurczającej się wokół protezy torebki oraz zaburzenia czucia w obrębie otoczek. Bardzo rzadko może dojść do infekcji. Szczegółowe omówienie wymienionych powikłań oraz sposobów ich leczenia powinno mieć miejsce podczas konsultacji przedoperacyjnej, która jest najwłaściwszą okazją do wyjaśnienia wszelkich wątpliwości.