Przetrwają najpiękniejsi ?

Piękny wygląd
- niema rekomendacja
Owidiusz 43 p.n.e - 18 n.e.

Piękno to dar Boga.
j.w

Piękno to kruche dobro
j.w.

Piękno nie jest właściwością, samo przez się;
istnieje jedynie w umyśle, który je ogląda,
a każdy umysł dostrzega inne piękno.
David Hume 1711-1776

Cytaty o pięknie można mnożyć w nieskończoność jego istota pozostaje jednak nieodgadniona. Wielu intelektualistów stara się dowieść, że uroda jest czymś błahym ponieważ niczego nie tłumaczy, niczego nie rozwiązuje i niczego nie uczy. Takie podejście ma jednak co najmniej jeden słaby punkt. Poza królestwem idei władzę w dużej mierze sprawuje właśnie piękno. Nigdy nie przestało przykuwać ludzkiej uwagi i budzić gwałtownych emocji i wszyscy nadal cieszą się jego widokiem. Obojętne spojrzenie na ludzką urodę jest tak samo trudne jak stłumienie pożądania czy obojętność na płacz dziecka.

Nie tak dawno bo w 1991 roku Naomi Wolf powiedziała: "Uroda to waluta, podobnie jak pieniądz. Tak jak w przypadku wszelkiego rodzaju gospodarki, decyduje o niej polityka, a współcześnie na Zachodzie jest to ostatni, najlepszy system wierzeń, który chroni męską dominację". Biorąc pod uwagę że jestem chirurgiem plastykiem zajmującym się operacjami kosmetycznymi w moich ustach przytoczone słowa mogłyby uchodzić za lokalny szczyt cynizmu. Czy jednak naprawdę dążenie do estetycznego wyglądu to jedynie kwestia presji otoczenia i mediów, której ulegają wyłącznie kobiety? Czy za wszystkim kryje się tylko męski szowinizm i chęć zysku?

Nie sądzę. Na poparcie swojego przekonania przytaczam wyniki ankiety przeprowadzonej przez Amerykańskie Towarzystwo Chirurgii Estetycznej (ASAPS) dotyczącej stosunku do własnego wyglądu oraz związanych z nim oczekiwań, przeprowadzonej wśród 1000 rodzin amerykańskich. Zaś, co do męskiego szowinizmu to biorąc pod uwagę stale rosnący odsetek mężczyzn poddających się operacjom kosmetycznym (patrz NAJCZĘŚCIEJ WYKONYWANE OPERACJE) wydaje się, że nawet jeśli odgrywa on jakąś rolę w mechanizmach władzy nad światem, następnymi jego ofiarami będziemy my sami - mężczyźni.

Osobom szerzej zainteresowanym rolą jaką odgrywa piękno we współczesnej kulturze polecam książkę Nancy Etcoff pod tytułem Przetrwają Najpiękniejsi (Wydawnictwo CIS 2000, tłumaczenie Dominika Cieśla), z której pochodzą liczne zamieszczone tu zapożyczenia oraz dostępną tylko w oryginale książkę Deborah A. Sullivan Cosmetic Surgery. The Cutting Edge of Commercial Medicine in America (Rutgers University Pres,2001)
WYNIKI ANKIETY

Ankietę przeprowadzono telefonicznie wśród pełnoletnich domowników 1000 gospodarstw domowych w sposób zapewniający pełną losowość wybranej grupy oraz jednakową reprezentację obydwu płci. 68% respondentów, którzy planują poddanie się operacji kosmetycznej pragnie subtelnej poprawy swojego wyglądu, a tylko 23% z nich za pożądaną uważa radykalną zmianę. Wyniki te są zgodne z obserwacjami chirurgów plastyków, którzy podkreślają, że większość pacjentów opowiada się za osiągnięciem naturalnie wyglądającego efektu operacji, a nie dokonaniem ekstremalnej zmiany.

• Zainteresowanie zmianą własnego wyglądu. 39% kobiet i 22% mężczyzn przyznaje, że chciałoby coś zmienić w swoim wyglądzie. Tylko 15% kobiet i 10% mężczyzn za pożądaną uważa radykalną zmianę.
• Zainteresowanie zmianą własnego wyglądu za pomocą operacji plastycznej. 25% kobiet i 14% mężczyzn rozważa poddanie się operacji kosmetycznej w celu poprawy swojego wyglądu. Znaczną większość tej grupy stanowią respondenci, którzy nie chcą radykalnej odmiany, tylko 27% kobiet i 16% mężczyzn w tej grupie uznało za pożądane dokonanie radykalnej zmiany swojego wyglądu.
• Oczekiwania związane z wyglądem po operacji plastycznej. 88% kobiet i 69% mężczyzn planujących poddanie się operacji kosmetycznej oczekuje, że po zabiegu najbliższe otoczenie powie, iż wyglądają lepiej ale nadal pozostają sobą. Tylko 9% kobiet i 14% mężczyzn w tej grupie oczekuje, że najbliżsi uznają, iż w niczym nie przypominają oni siebie z przed operacji.
• Zainteresowanie poprawą kilku elementów w swoim wyglądzie. Pośród osób rozważających zmianę wyglądu za pomocą chirurgii plastycznej 35% chce zmienić tylko jedną rzecz, 26% chce zmiany 2 rzeczy, 12 procent chce zmienić trzy rzeczy a tylko 9% chce dokonać więcej niż trzech zmian. Nie oznacza to oczywiście, że osoby planujące dokonanie kilku operacji dążą do całkowitej odmiany. Wręcz przeciwnie są to pacjenci, którzy oczekują subtelnej poprawy kilku elementów swojej urody lub poddają się operacjom na różnych etapach swojego życia. Na przykład pacjentki, które w młodości przeszły operację plastyki nosa czy powiększenia piersi i są zadowolone z jej wyników, bardzo często decydują się w późniejszym wieku na plastykę twarzy lub inne zabiegi odmładzające wygląd.  

Wyniki ankiety wyraźnie pokazują, że jakkolwiek wielu ludzi jest w stanie ekscytować się ekstrawaganckimi transformacjami gwiazd filmu czy estrady (vide Michael Jackson czy Pamela Anderson, żeby wymienić tylko najbardziej znane przykłady) to dla siebie pragnie zupełnie czego innego. Sugeruje to, że dążenie do estetycznego wyglądu nie jest wykreowane wyłącznie przez media lecz stanowi jedną z naturalnych potrzeb ludzkich. Potrzeba zachowania młodego wyglądu czy dostosowania go do własnego poczucia estetyki jest tak samo naturalna jak potrzeba zachowania sprawności fizycznej i zdrowia. Wydaje mi się, że humanistyczne pojmowanie zdrowia powinno obejmować poza sprawnym funkcjonowaniem narządów również dobre samopoczucie, ściśle związane z akceptacją samego siebie, a więc także - swojego odbicia w lustrze.