Liposuction mity i rzeczywistość

Kilka słów przypomnienia o tym co bardziej i mniej znane.

Liposuction czyli odsysanie tkanki tłuszczowej zwane też niekiedy lipoaspiracją lub liposukcją jest metodą modelowania sylwetki ciała polegającą na usuwaniu lokalnych nadmiarów (depozytów) tkanki tłuszczowej. U kobiet typowymi miejscami, z których odsysana jest tkanka tłuszczowa są: biodra, boczne powierzchnie ud (tzw. bryczesy), kolana oraz łydki. Warto przypomnieć, że u pań nawet przy stosowaniu diety i ćwiczeń fizycznych miejsca te nie chudną tak jak reszta ciała. Spowodowane jest to nieobecnością receptorów dla katecholamin na komórkach tłuszczowych dolnych partii ciała kobiet. Katecholaminy są grupą hormonów wydzielanych między innymi podczas wysiłku lub stresu oraz w warunkach głodzenia. Pod ich wpływem w komórkach tłuszczowych dochodzi do uwalniania kwasów tłuszczowych, które mogą być następnie zuźyte jako żródło energii. Zasoby energetyczne pod postacią tkanki tłuszczowej w wymienionych miejscach stanowią u kobiet rezerwę dla płodu. Dopiero zestaw hormonów jaki pojawia się w okresie ciąży i laktacji (karmienia piersią) umożliwia spalenie tkanki tłuszczowej z wyżej wymienionych miejsc. Niestety, jak wiadomo wielu paniom z własnego doświadczenia, sytuacja odwrotna czyli tycie w tych okolicach jest nie tylko możliwa ale wręcz bardzo łatwa. Do innych okolic ciała z których możliwe jest odessanie tkanki tłuszczowej należą: podbródek, ramiona, piersi, brzuch oraz pośladki. Trzeba podkreślić, że w przypadku brzucha możliwe jest usunięcie tylko tej części tkanki tłuszczowej, która znajduje się na zewnątrz jamy brzusznej (pod skórą powyżej mięśni tworzących ścianę jamy brzusznej). Sprawia to, że zwłaszcza u osób otyłych oraz mężczyzn (większość tkanki tłuszczowej na brzuchu u mężczyzn odmiennie niż u kobiet zgromadzona jest wewnątrz jamy brzusznej) efekt liposuction tej brzucha może być znacznie mniej widoczny. Najlepsze wyniki uzyskuje się u młodych pacjentek bez istotnej nadwagi z lokalnym nagromadzeniem tkanki tłuszczowej z jędrną i elastyczną skórą. Oczywiście istnieje również duża grupa pacjentek, które nie są dobrymi kandydatkami do tego rodzaju operacji. Są to przede wszystkim pacjentki otyłe, pacjentki z licznymi rozstępami w miejscach, z których ma być odessana tkanka tłuszczowa oraz pacjentki z luźną wiotką skórą, jak również pacjentki zbyt szczupłe by taki zabieg miał w ogóle sens.

Istnieją dwie główne odmiany liposuction :

klasyczna, w której zasadniczą rolę dla usunięcia tkanki tłuszczowej, odgrywa podciśnienie, generowane przez ssak lub specjalną strzykawkę (ang. SAL - suction assisted lipectomy) oraz,
ultradźwiękowa, w której główne znaczenie ma generowana przez odpowiednie urządzenie fala ultradźwiękowa (ang. UAL - ultrasound assisted lipectomy). Z całą mocą należy podkreślić, że nie istnieją żadne naukowe dowody wyższości jednej metody nad drugą!

Wszelkie pojawiające się w mediach informacje dotyczące przewagi takiego czy innego sposobu operowania mają wyłącznie komercyjny, autoreklamowy charakter. Dużo istotniejsze dla efektu kosmetycznego znaczenie mają umiejętności, rozwaga i doświadczenie chirurga oraz średnica stosowanych przez niego do odsysania tkanki tłuszczowej rurek. Im cieńsze tym mniej traumatycznie i bardziej równomiernie może być wykonany zabieg, wpływa to również na uzyskanie lepszego efektu kosmetycznego

Dziesięć mitów na temat liposuction:

Nie tyje się po liposuction - niezupełnie. Prawdą jest, że po 2 roku życia komórki tłuszczowe nie mogą się już dzielić i ich ilość jest stała. Niestety każda z nich może prawie nieograniczenie zwiększać swoje rozmiary. Sprawia to, że wprawdzie raz odessane komórki tłuszczowe nie ?odrastają? ale pozostałe (a nigdy nie usuwa się z danego miejsca wszystkich) nadal mogą tyć. W efekcie mniejsca, z których odessano tkankę tłuszczową nie tyle nie tyją wcale, co tyją znacznie mniej, niż inne nie operowane okolice. Może to spowodować zniekształcenie sylwetki ciała u tych pań, które po operacji znacznie zyskają na wadze.
Liposuction jest metodą likwidacji tzw. cellulitis - nieprawda. W niektórych przypadkach po odessaniu tkanki tłuszczowej z powierzchownej warstwy (tzw. liposuction powierzchowne) w wyniku obkurczania może dojść do poprawy wyglądu skóry jednak generalnie biorąc operacja ta pozostaje bez znaczącego wpływu na napięcie i fakturę skóry.
Liposuction wiąże się z dużym ryzykiem powikłań zakrzepowo-zatorowych - nieprawda. Wbrew utartemu stereotypowi umiejętnie wykonane liposuction u dobrze zakwalifikowanej pacjentki jest jedną z najbezpieczniejszych operacji kosmetycznych . Ryzyko wystąpienia groźnych dla życia powikłań zakrzepowo-zatorowych (osławione zatory tłuszczowe) szacowane jest mniej więcej na od 1:10 tysięcy do 1:100 tysięcy. Jest więc ono wielokrotnie mniejsze niż w przypadku wielu innych operacji.
Nie można odessać więcej niż 3 litry tkanki tłuszczowej - nieprawda. Ze względów bezpieczeństwa przyjmuje się, iż nie należy w trakcie jednej operacji przekraczać granicy 3-4 litrów. Wiadomo jednak, że możliwe jest odessanie podczas jednej ?megasesji? nawet kilkunastu litrów tkanki tłuszczowej, wiąże się to niestety zarówno z dużo większym niż przeciętne ryzykiem jak i z dużo gorszymi efektami kosmetycznymi.
40 rok życia stanowi górną granicę wiekową dla wykonywania tego typu operacji - nieprawda. Nie istnieje żadna ściśle określona granica wiekowa dla wykonywania tego typu zabiegów. Najczęściej operowane są młode osoby pomiędzy 18 a 40-45 rokiem życia. Operowanie pacjentek młodszych, ze względów formalno-prawnych oraz z uwagi na niedojrzałość emocjonalną, może być przyczyną wielu dodatkowych kłopotów. Operowanie pacjentek znacznie starszych, z uwagi na dużo gorsze zazwyczaj właściwości elastyczne skóry przynosi natomiast gorsze efekty. O powodzeniu operacji i jej efekcie decyduje jednak wiek biologiczny a nie metrykalny.
Liposuction może być metodą zmniejszania piersi u kobiet - niezupełnie. Iposuction jest bardzo często wykorzystywane jako element pomocniczy przy operacjach zmniejszania piersi u kobiet dla zwiększenia masy usuniętych tkanek lub wymodelowania ich kształtu poprzez usunięcie tkanki tłuszczowej z bocznych części klatki piersiowej. Zmniejszenie piersi u kobiet za pomocą samego liposuction daje złe wyniki kosmetyczne - znaczny nadmiar skory nie ulega obkurczeniu, co powoduje, że piersi są niejednokrotnie jeszcze bardziej obwisłe niż przed operacją. Ponadto w wielu przypadkach, w których piersi zbudowane są głównie z tkanki gruczołowej a nie tłuszczowej efekt odsysania jest niewielki.
Moja koleżanka po operacji odsysania tkanki tłuszczowej straciła w obwodzie kilkanaście centymetrów - raczej jednak nie. Obwód kończyny zależy nie tylko od nadmiaru tkanki tłuszczowej ale również od obecności innych tkanek takich jak kości i mięśnie. Po liposuction zmienia się przede wszystkim kształt (kontur) kończyny a nie jej obwód. Typowo w zależności od budowy ciała w obwodzie traci się kilka (4-6) cm, rzadziej 6-8 cm. Utrata ponad 10 cm jest na ogół związana z odessaniem znacznych ilości tkanki tłuszczowej (ponad 4-5 l) i wbrew pozorom przynosi gorze efekty spowodowane nadmiarem nie obkurczonej skóry.
Dolegliwości bólowe po liposuction są znaczne i długotrwałe - nieprawda. Oczywiście, że trzeba się liczyć z pewnymi dolegliwościami bólowymi. Większość pacjentek porównuje je do tych jakie towarzyszą zakwasom mięśniowym po intensywnym wysiłku. Dolegliwości takie nie są na ogół duże, ich charakterystyczną cechą jest nasilanie się przy gwałtownych ruchach i dotyku operowanych okolic oraz stopniowe ustępowanie w ciągu kilku dni po zabiegu. W większości przypadków po upływie tygodnia od operacji ból nie stanowi czynnika ograniczającego normalną aktywność.
Noszenie specjalnego ubranka pooperacyjnego jest długotrwałe i uciążliwe - nieprawda. Ubranko takie (patrz rys. 1) jest komfortowe i w miarę eleganckie. Przez pierwszy tydzień po operacji nosi się je dzień i noc a następnie tylko w ciągu dnia przez następne 2-3 tygodnie. Dzięki odpowiedniemu splotowi dzianiny, z której jest uszyte ubranko wspomaga proces gojenia i zapobiega nadmiernym obrzękom. Jest ono również na tyle przewiewne że nie powoduje pocenia się skóry.
Najlepsze jest liposuction ultradźwiękowe - nieprawda. Szczegółowo objaśnino to juź na początku artykułu.

Fakty mniej znane

Liposuction jest bardzo uniwersalną techniką operacyjną znajdującą zastosowanie nie tylko w chirurgii estetycznej. Wykorzystywane jest ono również w leczeniu ginekomastii (przerost gruczołów sutkowych u mężczyzn), leczeniu obrzęków limfatycznych jak również usuwaniu ziarniniaków spowodowanych wstrzyknięciem silikonu lub parafiny (kiedyś zabiegi takie wykonywane były w celu powiększania piersi)

Operacja i co dalej?

Bezpośrednio po zabiegu i w ciągu kilku najbliższych dni występują pewne dolegliwości bólowe kontrolowane bez trudu za pomocą doustnych leków przeciwbólowych. Dolegliwości te mogą nasilać się w pewnym stopniu przy wzmożonej aktywności fizycznej, na przykład gwałtownych ruchach przy wstawaniu lub schylaniu. Zdjęcie szwów następuje na ogół tydzień po operacji. Do pełnej aktywności życiowej pacjentki wracają zwykle po upływie 5-7 dni po zabiegu, a do ćwiczeń fizycznych po upływie 3-4 tygodni. Ubranko uciskowe należy nosić w pierwszym tygodniu dzień i noc z przerwami na zabiegi higieniczne, a następnie przez okres dalszych 3- 4 tygodni tylko w ciągu dnia. U wszystkich pacjentek występują różnego stopnia, niekiedy nawet dość znaczne, zasinienia i obrzęki wykraczające czasami poza granice operowanych okolic ciała. W związku ze stopniowym ustępowaniem obrzęków i obkurczaniem się skóry pierwsze efekty operacji pojawiają się po upływie kilku tygodni (2-4), a ostateczny rezultat kosmetyczny widoczny jest dopiero po kilku miesiącach. W niektórych przypadkach (dotyczy to zwłaszcza liposuction łydek) trzeba na niego poczekać nawet 6 do 8 miesięcy. W celu usprawnienia gojenia, przyśpieszenia procesu ustępowania obrzęków i pobudzenia skóry do lepszego, bardziej równomiernego obkurczania się w ciągu pierwszych tygodni po operacji zalecane są masaże lub zabiegi endermologii. W wielu przypadkach, zwłaszcza u pacjentek z niezbyt jędrną skórą, aktywna fizykoterapia ma bardzo duże znaczenie dla uzyskania dobrego wyniku operacji. Należy również podkreślić, że liposuction nie może zastąpić zdrowego trybu życia, nie jest zamiast a jedynie oprócz właściwej diety i aktywności fizycznej. Blizny po operacji mogą być opalane dopiero po upływie kilku miesięcy. Normalnym objawem są niewielkie, przejściowe zaburzenia czucia (uczucie drętwienia) skóry pokrywającej miejsca, z których odessano najwięcej tkanki tłuszczowej.

Nowe metody usuwania tkanki tluszczowej:

Na całym świecie w ostatnich latach coraz więcej uwagi poświęca się rozwojowi nowych mini inwazyjnych technik mogących służyć poprawie wyglądu pacjentów. Liposonix SonoSculpt i Ultrashape to urządzenia mające być alternatywą dla chirurgicznego modelowania syletki ciała za pomocą odsysania tkanki tłuszczowej (liposuction). Zasada działania obydwu z nich opiera się na przezskórnej aplikacji ultradźwięków celem rozbicia tkanki tłuszczowej. Zniszczone za pomocą ultradźwięków komórki tłuszczowe są następnie resorbowane przez organizm. W przeciwieństwie do obecnie stosowanych metod lipoaspiracji, zarówno klasycznej jak i ultradźwiękowej, zastosowanie wymienionych urządzeń nie wymaga znieczulenia. Producenci podkreślają również ich nieinwazyjny charakter i krótki okres rekonwalescencji po zabiegu. Inną metodą mającą w przyszłości zastąpić chirurgiczne modelowanie sylwetki ciała mają być zastrzyki z fosfatydylocholiny (Lipostabil), substancji upłynniającej tkankę tłuszczową w miejscu podania. Należy sobie zdawać sprawę, że mimo iż opisane metody są dosyć szeroko opisywane i reklamowane w magazynach konsumenckich, żadna z nich nie doczekała się w chwili obecnej pełnej oceny skuteczności i bezpieczeństwa w recenzowanych publikacjach naukowych. Nie ma rzetelnych odpowiedzi na pytania: w jakich okolicach można stosować wymienione metody? w jakich nie powinno się ich stosować? jaka jest pewność, że upłynniona zostanie właściwa ilość tkanki tłuszczowej? jaka jest pewność, że nie zostaną uszkodzone inne tkanki? jakie są efekty uboczne i powikłania tych metod? jaka jest ich długoterminowa skuteczność? Zgodnie ze stanowiskiem Amerykańskiego Towarzystwa Chirurgii Estetycznej (ASAPS), organizacji skupiającej największą ilość chirurgów plastycznych zajmujących się wykonywaniem operacji kosmetycznych, obecnie jedynym naukowo i klinicznie potwierdzonym sposobem modelowania sylwetki ciała pozostaje nadal liposuction. Przezskórne liposuction, zastrzyki z lipazy - generalnie mało skuteczne i nie do końca sprawdzone.

Ciekawostki.

Liposuction jest najczęściej wykonywaną na świecie operacją. Tylko w samych Stanach Zjednoczonych przeprowadza się ok. 400 tysięcy takich procedur rocznie. Powszechnie przyjmuje się, że twórcą idei liposuction był Dujarrier. Po raz pierwszy wykonał on tę operację w 1921 roku, usiłując usunąć tkankę tłuszczową wokół kolan u młodej baletnicy. Z powodu uszkodzenia tętnicy udowej zabieg zakończył się amputacją, co powstrzymało rozwój tej metody na wiele lat. Współczesna era liposuction przypada na lata 70-te i 80-te ubiegłego stulecia i jest związana z takimi nazwiskami jak Schruddle, Fischer, Meyer i Illouz. Co ciekawe w przypadku Yvesa-Gerarda Illouza historia zatoczyła koło i powróciła do gwiazd sceny, tym razem filmowej. Ze względu na romantyczne zabarwienie tej opowieści pozwolę sobie przytoczyć ją taką, jaką opisał ją sam Illouz:

"Liposuction zostało odkryte przeze mnie w 1977 roku z powodu historii miłosnej. Moja bardzo bliska przyjaciółka będąca znaną francuską gwiazdą filmową zapytała, czy nie mógłbym usunąć jej dużego tłuszczaka z pleców bez pozostawienia długiej blizny, widocznej w dekolcie wieczorowej sukni. Wyjaśniłem jej, że wycięcie tłuszczaka pozostawi bliznę długości równej jego średnicy. Z rozbrajającym uśmiechem poprosiła mnie wówczas żebym się jeszcze nad tym zastanowił. Myślałem o wszystkim, co wiem na temat tkanki tłuszczowej, dopóki do głowy nie przyszedł mi pewien pomysł. Dlaczego po prostu nie odessać tłuszczu? Tak oto w czerwcu 1997 roku narodziło się liposuction"

dr n.med. Sławomir Łoń, specjalista chirurgii plastycznej.

Artykuł ukazał się na łamach Beauty Forum nr. 6/2005