Preparaty farmaceutyczne powiększające piersi przedstawiane są jako naturalna, bezpieczniejsza i mniej kosztowna alternatywa w stosunku do operacyjnego powiększenia piersi za pomocą protez. w chwili obecnej istnieje ok. 20-30 tego typu preparatów ziołowych w formie tabletek, które są szeroko reklamowane w telewizji, magazynach kobiecych i internecie. Co ciekawe, wiele z ziołowych składników wchodzących w skład tabletek powiększających piersi ma być również pomocne w okresie przekwitania, najprawdopodobniej dzięki swoim estrogennym właściwościom. Do roślin z których pochodzą substancje ziołowe wchodzące najczęściej w skład omawianych tabletek należą: Palma karłowata (Serenoa repens), Damiana (Turnera diffusa) Dzięgiel (Angelica sinensis), Niepokalanek (Vitex angus-castus), Drapacz lekarski (Cnicus benedictus), Mniszek pospolity (Taraxacum officinale), Pochrzyn (Dioscorea villosa), Pieprz (Piper methysticum), Koper włoski (foeniculum Vulgare), Pluskwica groniasta (Cimicifuga racemosa), Kozieradka pospolita (trigonella foenum-graecum). Powiększenie piersi występuje też jako efekt uboczny stosowania niektórych dobrze znanych leków takich jak: estrogeny, tabletki antykoncepcyjne, leki antydepresesyjne (trójpierścieniowe oraz inhibitory MAO i inhibitory serotoniny), penicylamina, neuroleptyki oraz inhibitory proteaz. Leki te jednak nie są używane do produkcji opisywanych tabletek powiększających piersi. Zmasowana reklama oraz łatwy dostęp do ziołowych preparatów powiększających piersi powoduje, że są one bardzo rozpowszechnione tym bardziej, że można je dostać i stosować bez recepty oraz nadzoru lekarza. w związku z "gwarantowaną" skutecznością i niskimi w porównaniu z operacją kosztami, produkcja tabletek powiększających piersi stała się w ostatnich latach lukratywną gałęzią przemysłu parafarmaceutycznego. Trzeba sobie jednak zdawać sprawę, że gwarancje te nie są oparte na żadnych wiarygodnych badaniach klinicznych.
- Pluskwica groniasta - jest jednym z najlepiej poznanych ziół wchodzących w skład tabletek powiększających piersi. Zdobyła również dużą popularność w leczeniu objawów menopauzy. Pierwsze badania kliniczne z lat 90 sugerowały, że wyciąg z pluskwicy wiąże się z receptorami dla 17beta-estardiolu oraz zmniejsza poziom hormonu luteinizującego. Nowsze badania nie potwierdziły działania estrogennego pluskwicy udowadniając także brak jakiegokolwiek jej wpływu na poziom hormonu luteinizującego, hormonu stymulującego pęcherzyki (FSH) oraz prolaktyny (hormon odpowiedzialny za produkcję mleka przez gruczoły piersiowe). Tak jak w przypadku wielu innych preparatów ziołowych należy pamiętać o potencjalnych efektach ubocznych zażywania tabletek zawierających pluskwicę i jej interakcji z innymi lekami. Wiadomo, że wykazuje ona efekt synergistyczny z tamoxifenem oraz nasila toksyczność doxorubicyny i docetaxelu. Ponadto preparaty zawierające wyciąg z pluskwicy groniastej, ze względu na zawartość salicylanów, są przeciwwskazane u pacjentek z nadwrażliwością na aspirynę
- Dzięgiel- w tradycyjnej medycynie chińskiej był od ponad 2000 lat stosowany jako remedium na dolegliwości menstruacyjne. Liczne w przeszłości sugestie co do tego, że zawiera on fitoestrogeny (estrogeny roślinne) nie znalazły do tej pory żadnego potwierdzenia. Co więcej wiarygodne badania kliniczne wykluczyły, że może się on przyczyniać do powiększenia piersi. Dzięgiel zawiera natomiast pochodne kumaryny dzięki którym zmniejsza krzepliwość krwi i może w niekontrolowany sposób zwiększać działanie antykoagulantów stosowanych np. w terapii żylaków czy miażdżycy. Podstawowymi substancjami czynnymi zawartymi w wyciągach z dzięgiela są psoraleny i safrol - substancje charakteryzujące się udokumentowaną rakotwórczością. Ponadto do potencjalnych działań ubocznych preparatów z dzięgiela zaliczą się: nadwrażliwość na promieniowanie słoneczne, uczulenie na słońce, biegunkę i gorączkę.
- Kozieradka pospolita - jej nasiona zawierają osgeninę, która jest jednym z potencjalnych prekursorów progesteronu in vitro (poza organizmem). w badaniach in vivo (w organiźmie) nie udało się jednak uzyskać przekształcenia osgeniny do progesteronu. Osgenina ma postulowane, lecz do tej pory nie potwierdzone działanie zwiększające rozmiar gruczołów piersiowych. Pewne jest natomiast, że kozieradka zmniejsza poziom cholesterolu, lipidów oraz glukozy we krwi. w związku z powyższym osoby przyjmujące suplementy z zawartością tego zioła powinny monitorować poziom cukru we krwi zwłaszcza jeżeli mają zaburzenia gospodarki węglowodanowej lub cukrzycę (potencjalna interakcja z insuliną lub doustnymi lekami hipoglikemizującymi). Kozieradka podobnie jak i dzięgiel zawiera pochodne kumaryny mogące nasilać efekty leków przeciwkrzepliwych. Ponadto preparaty zawierające kozieradkę mogą wchodzić w niekorzystne interakcje z inhibitorami MAO, są one również przeciwwskazane u kobiet w ciąży ze względu na swój wpływ na mięśniówkę macicy.
- Mniszek pospolity (popularna nazwa dmuchawiec) - mimo, że stanowi częsty składnik tabletek powiększających piersi nie ma żadnych właściwości estrogennych. Ma on natomiast udowodniony wpływ na perystaltyke przewodu pokarmowego i może być przyczyną biegunki zwłaszcza jeżeli jest stosowany razem z innymi ziołami na przeczyszczenie.
- Pochrzyn - zawiera diosgeninę substancję wykazującą działanie zbliżone do progesteronu. w przeszłości stosowany był jako składnik dosustnych leków antykoncepcyjnych oraz kremów poprawiających jędrność skóry. w chwili obecnej brak jest jakichkolwiek dowodów, że preparaty ziołowe z pochrzynem mogą wpływać na wielkość piersi.
- Niepokalanek - od czasów starożytnej Grecji stosowany był w leczeniu kobiecej niepłodności. Przypuszcza się, że zawiera on substancje wiążące się z receptorami dla męskich hormonów płciowych wywierając w ten sposób działanie antyandrogenne. Wykazano, że niepokalanek hamuje wydzielanie prolaktyny oraz hormony stymulującego pęcherzyki (hormon folikulotropowy - FSH) natomiast zwiększa poziom hormonu luteinizującego i progesteronu. Nie ma natomiast do tej pory przekonujących dowodów na wpływ preparatów ziołowych z niepokalanka na zwiększenie wielkości gruczołów piersiowych i łagodzenie objawów przekwitania. Efekty uboczne stosowania niepokalanka są niewielkie - może on dawać interakcję z tabletkami antykoncepcyjnymi, powinny go również unikać kobiety stosujące leki zawierające agonistów i antagonistów receptorów dopaminergicznych.
- Palma karłowata - tradycyjnie stosowana była w leczeniu zaburzeń układu moczopłciowego, zaburzeń potencji, niepłodności oraz w celu powiększenia wielkości piersi. Współczesne badania sugerują, że substancje czynne zawarte w wyciągach z palmy karłowatej hamują aktywność enzymu przekształcającego testosteron w jego aktywną postać (działanie antyandrogenne). Brak jest natomiast przekonujących dowodów na działanie zwiększające wielkość gruczołów piersiowych.
- Pieprz - kłącza tej rośliny stosowne są głównie jako preparat uspokajający. Zawarte w nich substancje czynne mają działanie antagonistyczne w stosunku do dopaminy przez co pobudzają wydzielanie prolaktyny (dopamina jest odpowiedzialna za ośrodkowe hamowanie wydzielania prolaktyny). w konsekwencji może to prowadzić do powiększenia wielkości piersi u kobiet i ginekomastii u mężczyzn. Mimo logicznego mechanizmu potencjalnego działania, brak jest w chwili obecnej klinicznych dowodów na skuteczność takiej formy terapii.
- Koper włoski - istnieją dowody naukowe, że wyciąg z ziaren kopru włoskiego wpływa na rozwój narządów płciowych i gruczołów piersiowych u zwierząt doświadczalnych. Nie ma natomiast żadnych wiarygodnych wyników podobnych badań przeprowadzonych u ludzi.
- Damiana - jest rośliną znaną od wieków w Afryce i Indiach ze swoich właściwości antydepresyjnych i uspokajających. Była również stosowana w tych regionach jako tradycyjny lek w leczeniu braku miesiączki i zaburzeń popędu płciowego. Współcześnie brak jest dowodów naukowych popierających jej wpływ na wielkość piersi.
PODSUMOWANIE
W chwili obecnej brak jest wiarygodnych, prospektywnych badań klinicznych potwierdzających skuteczność preparatów ziołowych powiększających piersi. Niektóre rośliny mają wprawdzie tradycyjnie uznawany wpływ na wiele aspektów kobiecej fizjologii i dobrego samopoczucia, jak również naukowo potwierdzony wpływ na poziom niektórych hormonów płciowych, ale jak do tej pory nie wykazano wiarygodnego wpływu żadnego z preparatów roślinnych na wielkość gruczołów piersiowych. z drugiej strony istniejące prace kliniczne nie wykluczają w sposób jednoznaczny takiej możliwości. Ustalenie faktycznego stanu rzeczy wymaga dalszych badań. Ponad wszelką wątpliwość trzeba sobie jednak zdawać sprawę, że preparaty ziołowe nie są pozbawione efektów ubocznych zwłaszcza jeżeli są stosowane z innymi parafarmaceutykami lub lekami. Na marginesie tych rozważań biorąc pod uwagę tak zwane dowody z natury tj. ogromną popularność i stale rosnącą liczbę zabiegów powiększania piersi za pomocą protez jest mało prawdopodobne by istniał skuteczna alternatywa. Żadna z pacjentek nigdy nie zdecydowała by się na zabieg gdyby ten sam skutek można było uzyskać bez uciekania się do tak "drastycznych" form terapii.